Οι κύριες κατηγορίες ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη Γερμανία είναι οι εξής:

• Universität / Technische Universität (Πανεπιστήμιο / Τεχνικό πανεπιστήμιο)
• Fachhochschule (Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών ή University of Applied Sciences)
• Kunsthochschule / Musikhochschule (Σχολές Καλών Τεχνών και Μουσικής)
• Private Hochschule (Ιδιωτικό πανεπιστήμιο)

Τα πανεπιστήμια (Universitäten) χαίρουν διεθνούς κύρους, προάγοντας την καινοτομία και την έρευνα. Με την ιδιότητά τους ως σύγχρονα πανεπιστήμια, συνδυάζουν τη βασική με την εφαρμοσμένη έρευνα. Οι συμφωνίες διεπιστημονικής συνεργασίας με πολυεθνικές εταιρίες ή εξωπανεπιστημιακά ερευνητικά κέντρα (όπως π.χ. Max-Planck-Institut) αποτελούν συνήθη πρακτική και συμβάλλουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των πτυχιούχων.

Τα πολυάριθμα πανεπιστήμια εφαρμοσμένων επιστημών (Fachhochschulen / Universities of Applied Sciences) προσφέρουν υψηλής ποιότητας ακαδημαϊκή κατάρτιση για όσους δεν επιθυμούν οπωσδήποτε να ακολουθήσουν ακαδημαϊκή καριέρα, χωρίς όμως να τους αφαιρείται το δικαίωμα να αποκτήσουν ένα διδακτορικό σε ένα πανεπιστήμιο. Εκτός από τις θεωρητικές γνώσεις που προσφέρουν, τα πανεπιστήμια εφαρμοσμένων επιστημών δίνουν επίσης μεγάλη σημασία στην πρακτική εμπειρία που οι φοιτητές τους αποκτούν σε επιχειρήσεις ή οργανισμούς.

Οι Σχολές Καλών Τεχνών, Μουσικής και Κινηματογράφου αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του συστήματος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Γερμανίας προσφέροντας προγράμματα σπουδών υψηλού επιπέδου. Οι εισαγωγικές εξετάσεις σε αυτές τις σχολές είναι συνήθως εξαιρετικά δύσκολες και οι υποψήφιοι καλούνται να αποδείξουν το καλλιτεχνικό τους ταλέντο συναγωνιζόμενοι νέους από όλον τον κόσμο.

Τα γερμανικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης προσφέρουν ένα μεγάλο φάσμα προγραμμάτων σπουδών (περίπου 10.000 σε προπτυχιακό επίπεδο και 8.000 σε μεταπτυχιακό) τόσο στη γερμανική όσο και στην αγγλική γλώσσα. Οι σπουδές χωρίζονται συνήθως σε τριετή προπτυχιακά προγράμματα (Bachelor) και διετή μεταπτυχιακά προγράμματα (Master). Εξαίρεση αποτελούν οι κλάδοι της Νομικής, Ιατρικής (συμπεριλαμβανομένης της Οδοντιατρικής και Κτηνιατρικής), της Φαρμακευτικής και των Παιδαγωγικών, για τους οποίους οι φοίτηση διαρκεί περισσότερο και κλείνει με συμμετοχή σε κρατικές εξετάσεις (Staatsexamen).

Στα γερμανικά δημόσια πανεπιστήμια δεν υπάρχουν συνήθως δίδακτρα. Οι φοιτητές καλούνται να πληρώσουν μόνο την εξαμηνιαία συνεισφορά τους προς τη φοιτητική λέσχη του πανεπιστημίου, της οποίας το ποσό κυμαίνεται από 50 έως 350 ευρώ ανάλογα με τις παροχές του εκάστοτε πανεπιστημίου.

Όπως και στην Ελλάδα, τα μαθήματα στα γερμανικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης χωρίζονται σε δύο περιόδους: το χειμερινό εξάμηνο με αρχή μαθημάτων 1 Οκτωβρίου και το εαρινό εξάμηνο με αρχή μαθημάτων 1 Απριλίου.